Gemeenten in Nederland zijn ondertussen een tijd bezig met het onderwerp transformatie binnen het sociaal domein. De transformatie heeft als doel de burger centraal te zetten en daarbij te kijken naar de eigen kracht. Deze beweging is nodig om de kosten in toom te houden zodat de noodzakelijke hulp en zorg voor iedereen toegankelijk blijft. Binnen elke gemeente worden doelstellingen gesteld om deze transformatie op gang te brengen. We zien zowel beta- als alfa doelstellingen, maar de verbinding hiertussen wordt niet altijd gemaakt.

We zien begrotings- en instroom doelstellingen voorbij komen, gericht op cijfers. Daarnaast worden er heel veel projecten opgestart om doelen zoals de zelfredzaamheid van de burger te vergroten middels algemene voorzieningen of informele zorg. Ook worden veel trainingen gegeven aan wijkcoaches en consulenten over een andere manier van benadering van de burger en het betrekken van de eigen kracht van de burger en haar omgeving. Allemaal doelstellingen gericht op de transformatie. Maar hoe monitor je dit effectief? Want, enkel cijfers zeggen niet zoveel. Het is belangrijk om de juiste verbanden te leggen en goed te duiden wat deze verbanden en cijfers zeggen.

Bij het opstellen van een monitor is het allereerst belangrijk om je doelgroep te bepalen. Voor wie is de monitor bedoelt en op welk detail niveau moet de informatie beschikbaar worden. Een gemeenteraad vraagt om iets anders dan een contractmanager of beleidsadviseur.
Door eerst te bepalen met welke doelgroepen je van doen hebt, kun je per onderdeel concretiseren hoe het uiterlijk van de monitor eruitziet, welk detailniveau van toepassing is en wie betrokken moet worden bij de vertaling en duiding van de data.

We zien bij veel gemeenten dat per doelgroep aan de slag wordt gegaan met monitoring, terwijl de basis hetzelfde is. Denk hierbij aan dubbele inzet van arbeidskrachten bij overlappende werkzaamheden, separate interpretaties van data, geen samenhang tussen mogelijk verschillende beleidsterreinen en geen eenduidig gebruik van de middelen. Zonde, vinden wij!

Om een goede basis te stellen voor je monitoring ga je eerst op zoek naar alle beschikbare data. Welke systemen worden gebruikt en welke data is hieruit te onttrekken? Is het ICT landschap goed georganiseerd, dan is deze informatie snel voorhanden. Is dit niet het geval, dan gaat het zeker wat tijd kosten om hierin te duiken.

Vervolgens wil je weten welke informatie relevant is. Dus, welke doelen zijn gesteld en hoe kunnen we die meetbaar maken? De mate van uitdaging hierin zit hem in de formulering van de doelen. Met andere woorden; hoe vager de doelstellingen zijn omschreven, hoe lastiger meetbaar. Doordat je nu weet welke informatie relevant is en welke informatie beschikbaar is, kun je aan de slag met het ontwerp van de monitor. Hierbij start je met de basis en uiteindelijk specificeer je naar de wensen en het detailniveau per doelgroep.